Bemiddeling is een veelzijdig vakgebied met diverse specialisaties, waaronder burgerlijke- en handelszaken (BH) en sociale zaken. Maar wat houdt de specialisatie BH precies in en hoe verschilt deze van sociale bemiddeling? Dirk Jordaens, ervaren bemiddelaar in beide domeinen en docent bij de specialisatie BH van MEDIV, geeft wat meer uitleg.
Wat houdt de specialisatie BH in?
De specialisatie in burgerlijke en handelszaken richt zich op bemiddeling in uiteenlopende zakelijke contexten, zoals conflicten tussen zaakvoerders, artsen en patiënten of tussen leveranciers en klanten, tussen buren en bijvoorbeeld tussen ouders en leerkrachten Deze bemiddeling heeft een eigen karakter, waarbij vaak meerdere partijen en advocaten betrokken zijn. Het is essentieel om rekening te houden met de rol van deze derden, de zakelijke belangen van de betrokkenen en de juridische aspecten van de organisaties. Docent Dirk Jordaens: “Tijdens de opleiding besteden we aandacht aan het werken met meerdere partijen en het voeren van afzonderlijke gesprekken (caucussen) met advocaten en andere derden. We staan ook stil bij onze basishouding en gaan vooral veel oefenen.”
Verschil tussen BH en sociale zaken
Het onderscheid tussen bemiddeling in burgerlijke en handelszaken en sociale zaken is vooral de aard van de betrokken partijen en de context van het conflict. In BH zijn de emoties vaak minder uitgesproken en meer op de achtergrond, hoewel ze zeker aanwezig zijn. Het vergt ander of meer werk om deze naar boven te halen. In de sociale context, zoals bij arbeidsconflicten, komen emoties sneller en duidelijker naar voren. “Een voorbeeld van een sociale bemiddeling is een arbeidersploeg met culturele verschillen, waarbij bepaalde zaken uitgesproken worden op een niet-ideale manier. Als bemiddelaar kun je dan tussenkomen om de communicatie te verbeteren”, aldus Dirk Jordaens.
Een ander verschil gaat over de ondersteuning die partijen hebben. In BH worden partijen vaak bijgestaan door advocaten, terwijl in sociale bemiddeling vakbonden een meer prominente rol spelen. Bestuurders of zelfstandigen zullen zelden een vakbond inschakelen, terwijl werknemers normaal gesproken geen advocaat meenemen. Dit verschil beïnvloedt de dynamiek en aanpak van de bemiddeling. Bovendien is bij een sociale bemiddeling ook de stem van de werkgever aanwezig, ook al zit die niet letterlijk mee aan tafel.
"Soms start een bemiddeling in een BH-context, maar eindigt ze in een sociale. Ik had ooit een bemiddeling tussen gynaecologen (zelfstandigen, dus BH). Gaandeweg verschoof het conflict naar de samenwerking tussen gynaecologen en vroedvrouwen, en uiteindelijk bleef enkel de vroedvrouwenkwestie over, een duidelijk sociale bemiddeling. De grens tussen beide domeinen is soms dunner dan je denkt," vult Dirk Jordaens aan.
Voor wie is de specialisatie BH geschikt?
De specialisatie BH is geschikt voor professionals die zich comfortabel voelen bij een rationele en gestructureerde aanpak van conflicten. Juristen geven vaak de voorkeur aan burgerlijke- en handelszaken vanwege de juridische achtergrond en context. Daarnaast kunnen professionals met ervaring in bestuursfuncties of klachtenbehandeling, zoals ombudspersonen bij ziekenhuizen, de NMBS (of andere dienstverleners) of energieleveranciers, baat hebben bij deze specialisatie. Voor hen biedt de opleiding de tools en inzichten om effectief te bemiddelen in complexe geschillen op de werkvloer en met cliënten.
Wat ná de specialisatie?
Na het afronden van de specialisatie in burgerlijke- en handelszaken zijn er verschillende mogelijkheden. Sommigen starten als zelfstandig bemiddelaar en bouwen hun eigen praktijk op, terwijl anderen hun bemiddelingsvaardigheden integreren in hun huidige professionele rol. Dirk benadrukt het belang van proactief handelen: "Ik geef altijd aan dat er drie soorten mensen zijn: degenen die erop rekenen dat het hen vanzelf zal overkomen, degenen die het uitstellen (omdat hun website nog niet klaar is bv.), en dan degenen die via hun eigen netwerk zich kenbaar maken en zeggen dat ze bemiddelaar zijn. Het zijn vaak enkel die laatsten die ook effectief gaan bemiddelen. Ik raad dus aan om gewoon te springen. Durf!”
De specialisatie biedt niet alleen de nodige kennis en vaardigheden, maar ook de mogelijkheid om een waardevol netwerk op te bouwen binnen het veld van bemiddeling.
"Bemiddeling is complex omdat je in contexten terechtkomt met veel vooroordelen. Maar het is niet omdat iemand een dure auto en een deftig kostuum heeft, dat het niet ook gewoon mensen zijn met hun eigen gedoe en problemen. En dat maakt het werk net zo boeiend," sluit Dirk Jordaens af.
Voor meer informatie over de specialisatie en het opleidingsaanbod van MEDIV kun je terecht op de website.
