In een wereld waarin conflicten onvermijdelijk zijn, biedt het begrip van conflictstijlen een waardevol kader voor bemiddelaars. Erik Spruyt, medewerker en trainer bij MEDIV, legt uit dat de manier waarop je in conflict gaat, grofweg in twee stijlen kan worden verdeeld: de hete en de koude conflictstijl: “Beide stijlen hebben unieke kenmerken en uitdagingen, en ook specifieke benaderingen die bemiddelaars kunnen hanteren om partijen te begeleiden naar een constructieve oplossing.”
Hete conflictstijl: strijdlustig en uitgesproken
Kenmerken
Mensen met een hete conflictstijl leggen de nadruk op de kwestie. Ze zijn overtuigd van hun eigen gelijk. Ze gaan de directe confrontatie aan, tonen expliciete emoties en hebben vaak een sterke behoefte om hun eigen standpunt te verdedigen. Uitspraken zoals ‘Ik laat niet over me heen lopen’ of ‘Ik wil gewoon krijgen waar ik recht op heb’ zijn typerend. “Mensen met een hete conflictstijl zijn bang om kwetsbaar over te komen. Daardoor geven ze de voorkeur aan een hevige discussie en een openlijke confrontatie boven het opgeven van hun positie,” licht Erik toe.
Mensen met een hete conflictstijl verzamelen hun bondgenoten vaak op een open en directe manier. Ze zoeken medestanders die hun standpunt ondersteunen en met wie ze gezamenlijk de confrontatie aan kunnen gaan: ‘Marie denkt hier ook zo over’ of ‘Jos, jij ziet dit toch ook?’ Bondgenoten worden publiekelijk gerekruteerd, met partijvorming als resultaat.
Bemiddelingstips
Als bemiddelaar wil je hier vooral blussen. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de emoties een veilige uitlaatklep krijgen en vervolgens zakken. Erik: “Dat kan met interventies zoals het begrenzen van de emotie, vertragen en helpen herformuleren. Een ‘pauzeknop’ kan worden ingeschakeld om te voorkomen dat snelle actie-reactiepatronen escaleren. Pas voor deze stijl het aangepaste spreekwoord smeed het ijzer wanneer het koud is, toe.”
Daarnaast helpt het om de focus te verschuiven. Door nieuwsgierigheid te stimuleren naar de belangen van de ander en de persoon helpen om dezelfde boodschap in zachtere bewoordingen te herformuleren, kan je als bemiddelaar de betrokkenen helpen om verder te kijken dan hun eigen gelijk.
Koude conflictstijl: harmonie boven alles
Kenmerken
De koude conflictstijl legt de nadruk op de relatie en het behoud van vrede en harmonie. Personen met deze stijl zijn in de eerste plaats conflictvermijdend en gaan directe confrontaties uit de weg. Zo zullen ze zwijgen tijdens een vergadering en hun frustraties later uiten bij de koffiemachine, waar ze ook hun steun zoeken. In de wandelgangen ontstaan dan geheime allianties, zoals aparte WhatsAppgroepen waar frustraties worden gedeeld en strategieën worden besproken. Bondgenoten worden stilletjes gerekruteerd.
Bemiddelingstips
Hier is het aanwakkeren van het vuur van groot belang. Als bemiddelaar kan je deze mensen uitnodigen om gevoelens duidelijk te communiceren. “Het duidelijk benoemen van een aantal zaken en vragen zoals ‘Waar gaat het echt over?’, ‘Stel dat je niet bang zou zijn om iemand te kwetsen, wat zou je dan zeggen?’ of ‘Wat heb je nodig om vrijuit te kunnen spreken?’ helpen om de communicatie directer te maken en meer ruimte te geven aan de emoties,” vult Erik aan.
Het belangrijkste is om de boodschap helder te helpen formuleren, zonder te veel ‘verpakking’, zodat misverstanden worden vermeden en het gesprek echt over het conflict kan gaan.
Escalatie en combinaties
“Conflicten escaleren vaak, ongeacht de stijl. Twee hete conflictstijlen kunnen leiden tot een vurige discussie met vliegende borden, terwijl twee koude stijlen een ‘koude oorlog’ creëren. Wanneer een hete en een koude stijl botsen, ontstaat vaak frustratie door miscommunicatie: beiden doen precies wat de ander niet waardeert en niet herkent qua gedrag. Hierin ligt een uitdaging, maar ook een kans voor bemiddelaars om bruggen te bouwen,” sluit Erik af.
Conclusie
Het begrijpen van hete en koude conflictstijlen is essentieel voor bemiddelaars. Door de juiste technieken toe te passen – of dat nu het afkoelen van de ene stijl of het aanwakkeren van de andere is – kunnen ze conflicten ombuigen naar constructieve gesprekken. Zoals Erik Spruyt benadrukt: “De kracht van bemiddeling is dat er ruimte is voor beide stijlen en dat je als bemiddelaar mensen daar bewust van maakt en helpt om iets anders te doen. Je gaat dus in op die behoeften en dynamiek waardoor je een gesprek krijgt dat deze mensen zonder deskundige begeleiding van de bemiddelaar nooit zouden gevoerd hebben.”
