Basisopleiding Bemiddeling 2023 Hasselt

De methodiek om op een professionele manier te bemiddelen, telt vijf aspecten

JE EIGEN HOUDING: NEUTRALE BETROKKENHEID: Het succes van bemiddeling hangt af van hoe je de andere tegemoet treedt: je betrouwbaarheid, de kwaliteit van je relatie, je menselijke betrokkenheid, de wijze waarop je ‘ helpt’,

BASISVAARDIGHEDEN. Er zijn een aantal basisvaardigheden waar de bemiddelaar steeds op kan terugvallen: goed contact maken en behouden, kunnen leiden en volgen, kunnen luisteren en samenvatten, kunnen heretiketteren, erkenning geven en empathisch zijn, vragen stellen,

SPECIFIEKE BEMIDDELINGSVAARDIGHEDEN. De bemiddelaar moet in staat zijn een bemiddelingskader op te zetten, de bemiddelingsfasen te bewaken, de communicatie te bevorderen. Hij moet kunnen werken met emotionele blokkades en impasses. Hij moet machtsonevenwichten kunnen hanteren.

KENNIS. Je moet algemene inzichten hebben in menselijk gedrag, in conflicten en conflictstijlen, in fenomenen die zich voordoen in conflicten (verwarrende communicatie, edge gedrag, escalatiemechanismen, sabotagegedrag….)

ONTWIKKELINGSGERICHT WERKEN. De bemiddelaar is erop gericht helderheid te creëren voor mensen over waar ze zich hier en nu bevinden en ondersteunt hun om van daaruit eigen keuzes te maken.

• Er wordt verwacht dat je je al een luisterende en helpende houding eigen hebt gemaakt.
• Er wordt verondersteld dat je bereid bent te leren over jezelf, je kernkwaliteiten en valkuilen. We gaan ervan uit dat je al enigszins een beeld hebt van het eigene in je manier van doen en dat je open staat voor verandering in je patronen van denken, voelen en handelen.
• Je hebt bij voorkeur een opleiding van hoger niet-universitair onderwijs (HBO in Nederland). Beschik je hier niet over, neem dan contact op met Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
• We vragen 90% aanwezigheid

Onze opleiding loopt over drie sporen:

1. Je kennis m.b.t. conflicten uitbreiden: door de eigenheid van conflicten te kennen word je in staat om er beter mee om te gaan.
2. Het bemiddelingskader opzetten en de bemiddelingsvaardigheden eigen maken. Je leert je inhoudelijk te positioneren als bemiddelaar, krijgt een concrete gesprekstructuur aangereikt bestaande uit drie fases die jou navigeert doorheen de bemiddeling en oefent uitgebreid in de verschillende bemiddelingsvaardigheden.
3. Je grondhouding t.a.v. verschillen, polariteiten en conflicten ontwikkelen. We leren hoe we in de houding van neutrale betrokkenheid stappen en kunnen blijven. We oefenen vaardigheden om deze grondhouding te versterken.

1. Kennis over conflicten en bemiddeling

• Wat zijn conflicten? Positieve en negatieve visies op conflict
• Warme en koude conflicten: een bemiddelaar is brandweerman én pyromaan
• De metafoor van de ijsberg om naar conflicten te kijken
• Conflictstijlen (T. Kilmann)
• Escalatie van conflicten: de escalatietrap ( F.Glasl), de sabotagelijn (M.Lewis), dwaze gedachten en escalatie (M. Euwema), communicatie-vormen die verbinding in de weg staan (M. Rosenberg)
• Theorie van polarisatie en werken met polariteiten (I. Brughmans)
• Fenomenen in conflicten: verwarrende communicatie en edge gedrag
• Begrippen uit de contextuele benadering: balans van geven en ontvangen, roulerende rekening, destructief recht, loyaliteit, …
• Het maatschappelijk en cultureel kader van bemiddeling
• Bemiddeling: - Principes van bemiddeling - definitie.
• Verschillende minnelijke en gerechterlijke vormen van geschiloplossing.
• Bemiddelingsdomeinen
• Verschillende modellen en visies op bemiddeling (om. beredeneerde onderhandeling)
• Dialectiek in de rol als bemiddelaar (R. Baitar)

Aan verschillende onderdelen van deze theoretische kaders worden vragen en reflectieoefeningen i.f.v. je persoonlijke ontwikkeling gekoppeld: hoe reageer ik zelf in conflict, welke dwaze gedachten herken ik, hoe spelen deze dynamieken in mijn leven, wat zijn mijn favoriete “escalatiemechanismes”, …. Een beter inzicht in ons eigen functioneren bij conflict en bij verschil zal ons ondersteunen in onze grondhouding als bemiddelaar en zal ons persoonlijk leven verrijken.

2. Recht en bemiddeling

• Bemiddeling in internationaal en Europees recht
• Wet van 18 juni 2018 Titel 9 + Zevende deel van gerechterlijk wetboek
• Begrippen: opnebare orde, dwingend recht (+ aanvullende bepalingen)
• Aansprakelijkheidsrecht/ verzekering in kader van bemiddeling
• Administratieve, fiscale en sociale verplichtingen van de bemiddelaar

3. Het bemiddelingskader opzetten en vaardigheden versterken

• De bemiddelingscorridor
• Jezelf positioneren als bemiddelaar: ruimtelijk, inhoudelijk en relationeel
• Het shit-model: een inleiding op de drie fases in bemiddeling
• Drie bemiddelingsverhalen: het kleine, het midden en het grote verhaal (Diana Evers)

Bemiddelingsfase 1:

• Het eerste contact met cliënten en het maken van een afspraak;
• Het verloop van de eerste fase: (4 JA’s opsporen)
  - Problemen en doelen verhelderen
  - Bereidheid om zich in te zetten voor het oplossen van het conflict onderzoeken
  - Bereidheid tot bemiddeling bespreken en versterken
  - Inhoudelijke, relationele en fysieke positionering van de bemiddelaar
• Uitdagingen in fase 1: mensen vinden dat er geen probleem is, mensen die vinden dat de oplossing van de ander moet komen of van de bemiddelaar, dreigen met een procedure, tonen hevige emoties, …..

Bemiddelingsfase 2

• Het belang van belangen
• Leren werken met de drie fundamenten van verbinding: zelfmededogen, empathisch luisteren en helder uiten
• Het verloop van de tweede fase:
  - Belangen en behoeften opsporen (direct en indirect);
  - Verbindend werken: begrip vergroten, erkenning geven en ontvangen, belangen valideren, …
  - de samenwerkingsrelatie nodig om te komen tot oplossingen verbeteren
• Uitdagingen in fase 2: werken met hardnekkige standpunten, omgaan met emoties die het overnemen, patstellingen,….

Bemiddelingsfase 3

• Verloop van fase 3:
  - Leren werken met verschillende oplossingsmethodes (objectieve standaarden, brainstormen, creatief gesprek, … )
  - Duurzaam maken van oplossingen
• Uitdagingen in fase 3: mensen houden vast aan hun oplossing, grijpen naar hun initiele standpunten, …..

Deelvaardigheden trainen: samenvatten, vragen stellen, erkenning geven, empathisch luisteren, superluisteren en rolemapping, verbindend werken, versterken, helder uiten, … 

Aanleren van specifieke methodieken om:

• Deëscalerend te werken
• Stereotype beelden op te lossen
• Ieders conflictverhaal te laten vertellen
• Helderheid te creëren: schaalvragen, 4 oplossingsgerichte basisvragen….
• Empathie te stimuleren
• Zaken die voorbij taal spelen te verhelderen: kleurschaken, omgaan met systemische wetmatigheden, ….

Aan de verschillende onderdelen van dit spoor zullen we vragen en reflectieoefeningen i.f.v. je persoonlijke ontwikkeling koppelen: we passen de aangeleerde methodieken toe op eigen conflictsituaties of verschillen waarmee we geconfronteerd worden, kijken hoe we zelf reageren in patstellingen, oefenen in zelfmededogen in ons eigen leven, …
Een beter inzicht in ons eigen functioneren bij conflict en bij verschillen zal ons ondersteunen in onze grondhouding als bemiddelaar en zal ons persoonlijk leven verrijken.

4. Grondhouding als bemiddelaar t.a.v. conflicten ontwikkelen

Onze grondhouding van neutrale betrokkenheid wordt versterkt doorheen de gehele opleiding, doordat we aan een heel aantal onderdelen oefeningen m.b.t. persoonlijke ontwikkeling koppelen. Aan de hand van deze oefeningen krijg je meer inzicht in jezelf en in de momenten waarin je grondhouding van neutrale betrokkenheid in het gedrang komt.We leren je om terug in neutrale betrokkenheid te stappen onder meer aan de hand van het model van Geweldloze Communicatie (M. Rosenberg).Je leert in te zetten wat nodig is op dat moment in de bemiddeling voor deze cliënten i.p.v. te doen wat jij van nature of door jouw achtergrond geneigd bent te doen.We trainen expliciet de vaardigheden die onze grondhouding versterken: zelfmededogen, empathisch luisteren en helder uiten, leren horen en zien van inzet, erkenning geven, verkennen van polariteiten waar we minder voeling mee hebben, aanwezig blijven bij wat hier en nu is, responderen i.p.v. reageren, transparant zijn in onze interventies, ….

5. Deontologie en Ethiek

• Verschil tussen deontologie en ethiek
• Gedragscode van de bemiddelaar

Vanuit onze ontwikkelingsgerichte visie zal de volgorde van de onderdelen van het programma en de tijd die aan ieder onderdeel wordt besteed, worden afgestemd op de noden van de groep. Tijdens ieder opleidingsblok worden onderdelen uit de drie sporen geïntegreerd en met elkaar verweven.

Binnen een aangenaam leerklimaat wisselen we af tussen volgende werkvormen:

• Oefening door de deelnemers per drie of meer en feedback op de oefeningen: 50% van de tijd.
• Demonstratie: 15% van de tijd.
• Bespreking en reflectie: 15% van de tijd.
• Uitleg (theorie, model, principe of techniek): 20% van de tijd.

De bemiddelingsvaardigheden worden geoefend aan de hand van rollenspelen en van ervaringen die je aanbrengt uit je eigen leven. Gevalstudies van deelnemers mogen aangebracht worden. Tijdens de opleiding word je regelmatig aangesproken en gecoacht in het ontwikkelingsthema dat je in het eerste blok als POP hebt gekozen.

Huiswerkgroepen: bij de start van de opleiding vragen we de deelnemers zich in een aantal kleine groepjes te verdelen. De huiswerkgroepen komen doorheen de opleiding enkele keren samen (3 à 4) om zo via oefeningen en reflectieopdrachten zich verder te bekwamen in het bemiddelen.

Gastdocent is Lynn Meeuwissen.
De oefeningen in het praktijkgedeelte worden persoonlijk begeleid door verschillende praktijkbegeleiders.